نگهدارنده ارتودنسی

نگهدارنده ارتودنسی

نگهدارنده ارتودنسی بخش ضروری از درمان است. در مسابقات ورزشی گفته می‌شود هر چقدر هم که یک تیم قوی به نظر برسد ولی تا مسابقه تمام نشود نمی‌توان روی نتیجه آن حساب کرد. در ارتودنسی هم اگرچه بیمار ممکن است با درآوردن دستگاه ارتودنسی احساس کند درمان تمام شده است، ولی این چنین نیست. یک مرحله دیگر نیز در پیش می باشد. اگر انتظار داشته باشیم که نتایج به دست آمده باقی بماند، درمان می بایست به تدریج خاتمه داده شود تا موقعیت ایده‌آل دندان ها و روابط آنها به خوبی تامین و تثبیت گردند. نوع نگهدارنده می‌بایست در طرح درمان اولیه تعیین شود. چون نتایج درمان ارتودنسی بالقوه ناپایدار هستند، بنابراین به سه دلیل برای نگهدارنده ضروری است:

اول: بافت‌های لثه‌ای و اطراف دندان تحت تاثیر حرکت دندانی ارتودنسی قرار گرفته اند و بنابراین وقتی که دستگاه خارج گردید نیاز به بازسازی دارند.

دوم دندان ها ممکن است بعد از درمان اساساً در یک موقعیت ناپایدار باشند که دلیل آن فشارهای مداوم بافت نرم اطراف آن است.

سوم تغییرات ناشی از رشد ممکن است نتیجه درمان ارتودنسی را تغییر دهد.

در این سایت جذاب ترین مقالات در مورد ارتودنسی و دندانپزشکی را با جستجو در بخش مقالات خواهید یافت. پیشنهاد ما به شما مطالعه در این بخش است.

نگهدارنده ارتودنسی چیست؟

حتی اگر دندان ها در یک موقعیت ناپایدار قرار نداشته باشند و سن رشد نیز نمانده باشد، بازهم تازمانیکه بازسازی بافت اطراف دندان کامل نشده نگهدارنده ضروری است. اگر دندان ها در یک حالت ناپایدار باشند مثل مواردی که قوس دندانی گسترش داده شده است، متوقف ساختن تدریجی دستگاه ارتودنسی لازم است. در این موارد باید از نگهدارنده دائم استفاده کرد. اساسا تا زمانی که رشد متوقف نشده است نمی‌توان نگهدارنده را متوقف کرد. گشاد شدن فضای اطراف دندان ها و ایجاد گسستگی در الیاف اطراف دندانی واکنش معمولی است که در پاسخ به درمان ارتودنسی ایجاد می شود. اگر چنین تغییراتی انجام شود حتی اگر قبل از خارج ساختن دستگاه ارتودنسی حرکت دندانی متوقف شوند، تا زمانی که دندان ها به طور محکم توسط دستگاه در محل نگهداری شوند بازسازی بافت های اطراف دندان انجام نخواهد شد. همچنین نگهداری دندان ها در محل، توسط سیم های سنگین ارتودنسی ثابت نمی تواند نگهدارنده محسوب گردد.

نگهدارنده بعد از ارتودنسی

وقتی یک دندان هنگام جویدن، نسبت به دندانهای مجاور مقدار کمی جابجایی نشان دهد بازسازی بافت های اطراف دندان شروع می شود و لقی مختصر دندان که هنگام درآوردن دستگاه وجود دارد از بین می رود. به دلیل اینکه نسوج اطراف دندان در کنترل موقعیت دندانها نقش دارند بازسازی بافت اطراف دندان حائز اهمیت است. به طور خلاصه دندانها به دلیل وجود خاصیت جذب ضربه در الیاف اطرافشان می‌توانند در مقابل نیروهای جونده مقاومت نمایند. مسئله دیگری که در ارتودنسی حائز اهمیت بیشتری است این است که مقادیر کم ولی طولانی عدم تعادل بین فشارهای زبان و لب، توسط الیاف اطراف دندان ها خنثی می‌گردند. به نظر می آید که همان مکانیسم تولید نیروی رویشی موجب این ثبات می گردد. گسیختگی ایجاد شده در الیاف اطراف دندان به دنبال حرکت ارتودنسی دندانی احتمالا تاثیر منفی بر روی مقاومت در برابر نیروهای جونده دارد. به عبارت دیگر بعد از خارج ساختن دستگاه های ارتودنسی دندان ها در مقابل فشارهای جویدن و بافت نرم ناپایدار هستند در حالی که بعداً مقاوم می‌گردند. دلیل اینکه همه بیماران حداقل به چند ماه نگهدارنده نیاز دارند همین است.

شبکه های الیاف لثه ای توسط حرکت دندانی ارتودنسی پخش می گردند و می بایست برای جای دادن دندان های جابجا شده در وضعیت جدید، دوباره بازسازی شوند. هم الیاف کلاژن و هم الیاف الاستیک در لثه حضور دارند که ترمیم هر دو آهسته تر از الیاف اطراف دندان می‌باشد. ترمیم شبکه الیاف کلاژن واقع در لثه به طور طبیعی ۴ تا ۶ ماه بعد صورت می‌گیرد، اما الیاف الاستیک و ارتجاعی که در ناحیه لثه وجود دارند خیلی آهسته بازسازی می شوند، به طوریکه تا یک سال بعد از درآوردن دستگاه ارتودنسی هنوز قادرند دندان ها را جابجا نمایند. در بیماران دارای چرخش دندانی شدید قطع الیاف فوقانی لثه اطراف دندان هایی که دچار چرخش هستند قبل از درآوردن دستگاه یا هنگام درآوردن آن به این دلیل که تمایل به برگشت ناشی از این الیاف ها را کاهش می‌دهند توصیه می‌شود.

نگهدارنده ارتودنسی ریتینر

جدول زمانی بهبود نسج نرم به دنبال درمان ارتودنسی، منجر به ارائه اصولی، جهت مقابله با بی ثباتی دندان ها در قوس می گردد که عبارتند از:

اول جهت پتانسیل برگشت را می توان از طریق مقایسه وضعیت دندان‌ها در خاتمه کار با وضعیت ابتدایی آنها در آغاز درمان از روی قالب گچی تعیین نمود. به دلیل کشش الاستیک الیاف لثه‌ای و نیروهای نابرابر گونه و زبان، دندان‌ها تمایل دارند در خلاف جهتی که حرکت کردن برگشت نمایند.

دوم بعد از تکمیل درمان ارتودنسی و خارج نمودن دستگاه ارتودنسی دندان ها برای ۳ تا ۴ ماه اول به نگهدارنده تمام وقت نیاز دارند. با این همه برای افزایش بازسازی الیاف اطراف دندان لازم است دندان ها هنگام تغذیه آزاد باشند.

سوم به دلیل طولانی بودن بازسازی الیاف لثه ای در مواردی که دندان ها در ابتدا کاملا دچار بی نظمی بودند نگهدارنده باید حداقل تا دوازده ماه ادامه یابد اما بعد از ۶ ماه اول می‌توان از آن به صورت نیمه وقت استفاده کرد.

در بعضی بیماران به رغم توقف رشد به دلیل نیروهای لب، گونه و زبان، لازم است نگهدارنده به صورت دائمی گذاشته شود. پس تعیین زمان استفاده از نگهدارنده ارتودنسی کاملا بستگی به نظر متخصص ارتودنسی  شما دارد که در حالت معمول یک پروسه سه ساله است. با این همه در بیماران دارای رشد معمولا تا زمانی که رشد به حد دوران بلوغ برسد لازم است نگهدارنده ادامه یابد. ادامه رشد مخصوصاً در کودکانی که ناهنجاری اولیه آنها عمدتا ناشی از الگوی رشد اسکلتال بوده مشکل ساز خواهد بود. اگر رشد ادامه یابد مشکلات اسکلتی تمایل به عود دارند.

به دلیل اینکه ابتدا رشد عرضی کامل می‌گردد، تغییرات عرضی نسبت به تغییرات قدامی، خلفی و عمودی در دراز مدت مشکلات کمتری ایجاد می کند. تمایل به برگشت مشکلات اسکلتال، بعد از درمان ارتودنسی ناشی از این واقعیت است که اکثر کودکان با همان الگوی رشد اولیه به رشد ادامه می‌دهند. درمان ارتودنسی معمولا در اوایلِ سیستم دندانِ دائمی انجام می شود و ۱۸ تا ۳۰ ماه به طول می انجامد. این به آن معناست که درمان ارتودنسی احتمالاً تا حوالی ۱۴ الی ۱۵ سالگی ادامه می یابد. مطالعات طولانی مدت روی بالغین نشان داده است که به طور معمول رشد خیلی آهسته در سرتاسر دوره بلوغ ادامه می‌یابد و ادامه رشد با همان الگوی رشد اولیه منجر به تغییر روابط دندانی، چند سال بعد از تکمیل درمان ارتودنسی می گردد. عامل اصلی بازگشت بعد از درمان ارتودنسی عبارت است از ادامه رشد اواخر دوران نوجوانی در همان جهتی که منجر به ناهنجاری گشته است. پس لازم است این رشد در طی دوره نگهدارنده به دقت کنترل شود

نگهدارنده ارتودنسی متحرک

دستگاه های نگهدارنده متحرک به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند. نگهدارنده های هالی تا به امروز رایج ترین نگهدارنده متحرک می باشند که در حوالی سالهای ۱۹۲۰ به عنوان یک دستگاه متحرک طراحی شدند. این پلاک شامل کلاسپهای آدامز روی دندان های کرسی و یک سیم قوسی شکل در ناحیه جلویی می باشد توانایی نگهدارنده در حرکت دادن دندان باعث می شود در مواردیکه از دستگاه های ارتودنسی ثابت استفاده می شود برای بستن فضای بند ارتودنسی از آن کمک گرفت.

پلاک نگهدارنده ارتودنسی شفاف

گاهی اوقات می توان از یک پلاک متحرک شفاف به عنوان نگهدارنده استفاده کرد پلاک های متحرک شفاف وسایل بسیار خوبی هستند و تحت شرایط خاصی می توانند به عنوان نگهدارنده به کار آیند. با این همه یک پلاک متحرک شفاف به عنوان نگهدارنده نکات ضعف عمده ای به شرح زیر دارد:

اول اینکه به دلیل اندازه بزرگی که دارد برای بیماران مشکل است که آن را به صورت تمام وقت یا حتی نزدیک به تمام وقت استفاده کنند. درحقیقت اگرچه استفاده از پلاک متحرک شفاف توسط کودکان در طول شب قابل تحمل است ولی در نهایت بعد از چند هفته اول معمولا کمتر از ۴ ساعت در طی روز استفاده می‌شوند.

دوم، این پلاک های شفاف نمی‌توانند مثل نگهدارنده های معمولی بی نظمی ها و چرخش دندان های جلویی را حفظ کنند. این مشکل وابسته به مشکل اول می باشد زیرا برای اینکه یک نگهدارنده بتواند این عمل را انجام دهد لازم است تمام وقت استفاده شود. در درجه اول به همین حقیقت بر می گردد که مدت زمان استفاده از پلاک های شفاف محدود است. پلاک شفاف نسبت به نگهدارنده استاندارد یا هالی یک مزیت عمده دارد و آن این است که هم روابط جویدن و هم موقعیت درون فکی دندان‌ها را حفظ می‌کند. وقتی پلاک های شفاف جهت نگهدارنده ساخته می شوند لازم است دندان ها ۲ تا ۴ میلی متر از هم جدا شود این به آن معنا است که قالب ها باید بر روی آرتیکولاتوری که قادر باشد وضعیت حرکت فکین را ثبت کنند سوار شود. به طور کلی هر چقدر بیمار از وضعیت نرمال بیشتر فاصله داشته باشد و هر چه مدت استفاده از این پلاک های شفاف زیادتر باشند لازم است بیمار با دقت بیشتری مرکز چرخش فک پایینش تعیین و بر روی دستگاه منتقل شود.

نگهدارنده ارتودنسی ثابت

نگهدارنده ثابت ارتودنسی معمولا در مواردی مصرف می شود که پیش بینی شود به دلیل بی ثباتی موقعیت دندان ها به نگهدارنده دائمی نیاز خواهد بود. سه مورد تجویز نگهدارنده ثابت وجود دارد:

اول حفظ موقعیت دندان های جلویی پایین می باشد. دوم حفظ فاصله بین دندان ها می باشد. مورد استفاده دوم نگهدارنده ثابت، زمانی است که می بایست دندان ها به صورت دائمی یا نیمه دائمی برای حفظ فضای بسته شده به یکدیگر چسبانده شوند. بیشترین موارد مصرف آن حفظ فضای بسته شده بین دندان های جلویی بالا می باشد. حتی اگر لثه بین دندان ها باعث باز شدن دندانها برداشته شود باز هم تمایل به باز شدن مقدار کمی فضا وجود دارد. از آنجایی که باز شدن فضا منظره خوشایندی ندارد معمولا نگهدارنده به صورت طولانی یا دائمی مورد لزوم است.

سوم حفظ فضای دندان مصنوعی. وقتی قرار است دندان مصنوعی پس از ارتودنسی در ناحیه خالی قرار بگیرد بهترین وسیله برای حفظ فضا یک نگهدارنده ثابت است. کاربرد یک نگهدارنده ثابت برای چند ماه لقی دندان ها را کاهش می دهد و اغلب در نهایت گذاشتن دندان مصنوعی نهایی به عنوان یک نگهدارنده ثابت ارتودنسی عملی خواهد کرد. اگر بعد از مرتب کردن دندان ها، به درمان لثه نیاز باشد ممکن است چند ماه تا چند سال طول بکشد تا شرایط برای گذاشتن دندان مصنوعی آماده گردد. در این مدت قطعاً استفاده از یک نگهدارنده ثابت ضروری است.