وقتی تعداد دندان‌های موجود در دهان یک فرد از ۳۲دندان دایمی، (یا ۲۰دندان شیری) بیشتر باشد متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) به آن دندان (یا دندان‌ها) دندان اضافی می‌گویند. به عبارت دیگر در هر فک ۱۶دندان و در هر نیم فک ۸دندان دایمی باید وجود داشته باشد که در این شمارش دندان عقل (آسیای بزرگ سوم) نیز به حساب آمده است. دندان‌های شیری نیز می‌توانند دارای تعداد اضافه باشند که خیلی به ندرت در بیماران ارتودنسی اتفاق می‌افتد. در عین حال سیستم دندانی مختلط (دایمی- شیری) را که بین سنین ۱۲-۶سالگی وجود دارد، که به‌طور همزمان هم دندان‌های شیری در دهان وجود دارند و هم دندان‌های دایمی و به مرور دندان‌های شیری جای خود را به دندان‌های دایمی می‌دهند، باید از این بحث جدا کرد. چرا که در این دوره به صورت طبیعی ممکن است دندان شیری نیفتاده باشد و دندان دایمی جایگزین آن شروع به رویش کرده باشد. این حالت را در ارتودنسی نمی‌توان دندان اضافی نام گذاشت.
دوران دندانی شیری
در این حالت تعداد دندان‌های شیری فرد از ۲۰عدد بیشتر می‌شود. در یک حالت ممکن است از یک نوع از دندان‌های شیری (مثلا دندان‌های پیش) دقیقا یک دندان دیگر نیز وجود داشته باشد. به این حالت متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) دوقلویی می‌گویند. گاهی نیز این دندان اضافی اصولا شبیه هیچ‌کدام از دندان‌ها نیست و گاهی هم اصولا شبیه یک دندان طبیعی نیست و فقط یک توده دندانی بی‌فرم است که ساختار دندانی دارد. دندان‌های اضافی در دوران دندان شیری (به دلیل نیاز به فضای بیشتر برای مرتب قرار گرفتن همه دندان‌ها) می‌توانند باعث نامرتبی در دندان‌های شیری و مشکلات ارتودنسی شوند. البته به دلیل فضای دهانی بیشتر در این دوران گاهی هم نامرتبی ایجاد نمی‌شود. در هر صورت (چه با وجود نامرتبی چه بدون آن) درمان خاص ارتودنسی برای این دندان‌ها در این سن نیازی نیست و حتی ممکن است نیازی به خارج کردن آن‌ها نیز نیست. نامرتبی دندان‌های شیری در این دوره، باعث ایجاد نامرتبی آینده در دندان‌های دایمی نخواهد شد و علت نامرتبی‌های بعدی را باید در عوامل دیگر جستجو کرد. گاهی ممکن است دندان شیری اضافی باعث اختلال در رویش دندان‌های دایمی شود که در این حالت باید در سیستم دندانی مختلط آن را پیگیری کرد و در این حالت در صورت بروز مشکل به صلاحدید متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) نسبت به خارج کردن آن دندان اقدام کرد.
دوران دندانی دایمی
در این دوره اگر دندانی اضافه بر ۳۲دندان دایمی موجود باشد به دلیل فضای محدود‌تر دهان در این دوره به احتمال زیاد سبب نامرتبی دندان‌های دایمی دیگر و مشکلات ارتودنسی خواهد شد. دندان اضافی ممکن است قبل از رویش دندان‌های آسیای بزرگ دوم و سوم، رویش بیابد و در این حالت تعداد دندان‌های ظاهر شده در دهان از ۳۲بیشتر نشده است و حتی هنوز کمتر از این عدد است. پس چگونه متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) آن را تشخیص می دهد؟ واقعیت این است که سیستم دندان‌ها به صورت جزیی‌تر به چند گروه تقسیم می‌شوند، و تعداد دندان‌ها در هر گروه مشخص است. به‌عنوان مثال، دندان‌های پیش یگ گروه هستند و تعداد آن‌ها در هر نیم فک ۲عدد است. دندان‌های نیش گروه دیگر را تشکیل می‌دهند و تعداد آن‌ها در هر نیم فک ۱عدد است. دندان‌های آسیای کوچک یک گروه دیگر را تشکیل می‌دهند و تعداد آن‌ها در هر نیم فک ۲عدد می‌باشد و در‌‌نهایت دندان‌های آسیای بزرگ، آخرین گروه هستند و تعداد آن‌ها در هر نیم فک ۳عدد است (که دندان عقل را نیز شامل می‌شود(.
راه تشخیص
بنابراین حتی در سیستم دندانی مختلط که بسیاری از دندان‌های دایمی هنوز رویش پیدا نکرده‌اند نیز می‌تواند اضافی بودن دندانی را در ارتودنسی تشخیص داد (که البته این تشخیص برای متخصص ارتودنسی راحت‌تر از خود افراد است). راه دیگر تشخیص استفاده از رادیوگرافی‌های پانورامیک (که یک رادیوگرافی بزرگ، شامل همه دندان‌های فک بالا و پایین در دو سمت است)، در سنین دندانی مختلط یا بعد از آن و قبل از رویش دندان‌های آسیای بزرگ است. از آنجا که در رادیوگرافی جوانه دندان‌هایی که هنوز رویش نیافته‌اند دیده می‌شود، به‌راحتی متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) می‌تواند اضافی بودن دندان‌ها را تشخیص دهد. البته نباید این‌گونه تصور کرد که همه افراد برای بررسی اینکه آیا دارای دندان اضافی هستند یا خیر، باید این نوع رادیوگرافی را تهیه کنند. خیر، این رادیوگرافی در صورت نیاز برای تشخیص سایر موارد مورد نیاز متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) ممکن است تجویز شود که در این صورت می‌توان آن را در این مورد نیز بررسی کرد. به‌عبارت دیگر اصولا نیازی به تهیه این رادیوگرافی صرفا برای بررسی و تشخیص دندان اضافی در تمام افراد وجود ندارد. گاهی دندان‌های اضافی به صورت توده بی‌شکل دندانی خود را نمایان می‌سازند. معمولا این نوع دندان‌های اضافی دچار اختلال در رویش هستندکه باعث مشکلات ارتودنسی می شود . وقتی این دندان‌ها نتوانند رویش کنند، مانع رویش سایر دندان‌های دایمی که در مسیر آن‌ها قرار گرفته‌اند می‌شوند. این حالت باید زود‌تر تشخیص داده شود، چرا که می‌تواند سبب ۳نوع اختلال ارتودنسی در دندان‌های دایمی شود:
• اول اینکه انسداد مسیر رویش دندان‌های دایمی، می‌تواند باعث عدم رویش آن‌ها حتی بعد از حذف دندان‌های اضافی شود. دندان‌های دایمی تقریبا فقط تا زمانی که انتهای ریشه آن‌ها کامل نشده و بسته نشده است می‌توانند خودبه‌خود رویش پیدا کنند و حتی اگر این حالت زیاد طول بکشد ممکن است، آن دندان دایمی دچار اتصال به استخوان‌های اطراف خود شود (اصطلاحا فک‌جوش) شود و اصولا حتی نه تنها به خودی‌خود بلکه با نیروهای ارتودنسی هم نتواند رویش یابد.
• دوم اینکه می‌تواند به دلیل انسداد مسیر رویش باعث انحراف در محور طولی ریشه و خم شدن ریشه شود که این مساله خود می‌تواند به تنهایی مانع رویش دندان دایمی و مشکلا ت ارتودنسی شود یا در صورت رویش این دندان، در سال‌های آتی، در صورت نیاز این دندان به درمان‌های ریشه، انجام آن درمان‌ها را مشکل سازد.
• سوم اینکه می‌تواند باعث انحراف در مسیر رویش دندان‌های دایمی شود